"Opletten dat geen structureel probleem wordt", waarschuwt schepen voor Fruitteelt, Hilde Vautmans (Open Vld)
in picture: fruitteler Piet Porey en schepen van Fruitteelt Hilde Vautmans (archiefbeeld)
VDAB publiceert elk jaar een knelpuntberoepenlijst. Knelpunten zijn beroepen waarvoor werkgevers het moeilijk hebben om geschikte kandidaten te vinden. Door de coronacrisis ziet de knelpuntberoepenlijst er dit jaar anders uit, al blijft traditioneel verpleegkundige het zwaarste knelpunt op de arbeidsmarkt. Anderzijds zien we ook medewerker fruitteelt als nieuw knelpuntberoep verschijnen, de impact van dit knelpuntberoep is het sterkst voor de Limburgse arbeidsmarkt.
Corona houdt de wereld al bijna een jaar lang in zijn greep. De overheidsmaatregelen om de pandemie te bestrijden en de onzekerheid over het economisch herstel hebben uiteraard een grote impact op beslissingen van werkgevers over nieuwe aanwervingen. Uit het jaarlijks onderzoek van VDAB naar de knelpuntberoepen blijkt alvast dat het zeer moeilijk te voorspellen is in welke mate de zoektocht naar personeel tijdelijk dan wel structureel de gevolgen zal dragen van deze onzekerheid.
'Corona'indicatie
Knelpuntberoepen die momenteel minder 'knellend' zijn als gevolg van de corona-maatregelen, maar waarvan we wel verwachten dat hun knelpuntkarakter zal terugkeren bij het herstel van de economische activiteit, werden behouden als knelpuntberoep met een 'corona'indicatie. In het totaal zijn er 21 beroepen met zo’n ‘corona indicatie’, het gaat dan om heel wat beroepen in de horeca en toerisme, alsook kappers, redders en taxi- en autobuschauffeurs.
190 knelpuntberoepen
De VDAB knelpuntstudie telt dit jaar maar liefst 190 knelpuntberoepen. Ondanks de coronacrisis blijft de zoektocht naar technisch personeel voor werkgevers moeilijk. Meer dan de helft van de top tien van de knelpuntberoepen betreft dan ook een technische functie: van technicus industriële relaties, over werfleider, tot onderhoudsmecanicien. Nieuw in de top 10 van de zwaarste knelpuntberoepen is schoonmaker bij mensen thuis en de boekhouder-accountant.
De krapte op de arbeidsmarkt is dus niet verdwenen, ondanks een daling in het aantal ontvangen vacatures in 2020 (-16,3%) waren maar liefst 62,7% van de Limburgse vacatures in 2020 knelpuntvacatures. Een knelpuntopleiding volgen is dan ook een troef voor de toekomst, net zoals 2027 Limburgse cursisten deden in 2020 in maar liefst 166 verschillende knelpuntopleidingen.
'Klassieke' knelpuntberoepen
Los van corona blijven de 'klassieke' knelpuntberoepen overeind. Zorg, bouw, de technologische sector en IT blijven sectoren met grote aantallen knelpuntberoepen. De zoektocht naar technisch personeel blijft voor vele werkgevers moeilijk. Ook binnen de gezondheids- en welzijnszorg – die dit jaar met extra uitdagingen te maken kreeg – veroorzaakt de krapte grote problemen. Naast deze 'vaste waarden' zijn er in 2021 een aantal nieuwe knelpuntberoepen die hun oorzaak eerder lijken te vinden in de grote kloof tussen de verwachtingen van werkgevers en kandidaten.
Fruitteelt
Voor Limburg springt medewerker in de fruitteelt er duidelijk uit als nieuw knelpuntberoep. In Vlaanderen komen 62,9% van de vacatures voor medewerker in de fruitteelt uit Limburg, we kunnen dus echt wel spreken van een Limburgs knelpunt. Maar liefst 99 werkgevers plaatsen het voorbije jaar een vacature bij VDAB en de spanningsindicator, die de krapte op de arbeidsmarkt meet is kleiner dan 1, dat wil zeggen dat er minder kandidaten zijn die aangeven dat ze het beroep willen uitoefenen dan dat er openstaande vacatures zijn.
Sint-Truiden
Dit gegeven ging in het hart van de Fruitstreek niet onopgemerkt voorbij: “Dat een job in de fruitteelt dit jaar is opgenomen in de lijst met nieuwe knelpuntberoepen, hoeft niet te verbazen", zegt schepen van fruitteelt in Sint-Truiden Hilde Vautmans (Open Vld). "Het hoge aantal vacatures kunnen we namelijk verklaren door de coronacrisis. We hebben allemaal gezien dat het tijdens de eerste lockdown bijzonder moeilijk was om de buitenlandse seizoensarbeiders hier te krijgen. VDAB speelde hierop in door een oproep te lanceren naar werkgevers in de sector om vacatures te plaatsen zodat tijdelijk werklozen konden bijspringen in de land- en tuinbouw. Maar corona of niet: deze cijfers doen ons nogmaals beseffen hoe belangrijk deze sector is voor onze streek en dat we ze moeten koesteren. We moeten er vooral voor zorgen dat dit geen structureel probleem wordt. Inzetten op nieuwe arbeidskrachten, een leefbare sector met eerlijke prijzen en de nodige steun voor jonge boeren en ondernemers blijven de werkpunten.”
Vergrijzing
Ook de toenemende vergrijzing blijft een impact hebben op de arbeidsmarkt. Een grote groep ervaren werkkrachten is aan het uittreden, waardoor er steeds meer vraag is naar vervanging zoals in de gezondheid- en welzijnszorg - die dit jaar bijkomend ook nog met extra uitdagingen te maken kreeg - wordt sterk geconfronteerd met deze vergrijzing. Het probleem van deze sector om voldoende personeel te vinden doet zich in de eerste plaats voor bij de (hoofd)verpleegkundigen, maar ook het vinden van zorgkundigen en verzorgenden is steeds moeilijker.