Don't mention Herr Jelle

Eerste schepen Jelle Engelbosch (N-VA) legt klacht neer tegen Trudocs bij Raad voor Journalistiek

in picture: Basil Fawlty gespeeld door John Cleese in de aflevering The Germans

De uitspraak 'Don't mention the war', uit de bekende Britse komische serie Fawlty Towers, krijgt een plekje in het woordenboek Van Dale. Maar korter bij huis wordt de Trudocs-redactie aangeklaagd voor de uitdrukking 'Herr Jelle'

In de aflevering The Germans ontvangt hoteleigenaar Basil Fawlty (John Cleese) een groep Duitse gasten. Met de woorden "Don't mention the war!" waarschuwt Basil zijn personeel tot vervelens toe om vooral niet over de Tweede Wereldoorlog te praten. Maar zelf slaagt hij er niet in om zich aan dat voornemen te houden.

Vaste plek in de Nederlandse taal

Volgens Ton den Boon, de hoofdredacteur van het woordenboek heeft de zinsnede de afgelopen veertig jaar een vaste plek in de Nederlandse taal gekregen. "Het wordt vaak schertsend gebruikt als een onderwerp ter sprake dreigt te komen dat je liever even niet ter sprake zou willen brengen", legt hij uit in het Nederlandse radioprogramma Volgspot. "In eerste instantie gebeurde dit vaak daadwerkelijk in combinatie met de Tweede Wereldoorlog. Maar tegenwoordig wordt het ook heel vaak op andere manieren gebruikt. Op de economiepagina stond laatst 'Don't mention the dollar', omdat de dollar heel laag stond. Of in de context van corona: 'Don't mention de vleermuis', dus zelfs in combinatie met een Nederlands woord."

De Stoute Schoen

Fawlty Towers wordt gezien als een van de beste televisiekomedies ooit gemaakt. Een exportproduct 'par excellence' van de geroemde Britse humor. Helaas is die humor nog niet in het immer immocratische Sint-Truiden aangekomen. Want daar klaagt de eerste schepen Jelle Engelbosch (N-VA) de uitgever van de nieuwswebsite Trudocs, Bernard Derwa aan bij de Raad van Journalistiek aan voor onder meer het gebruik van de woorden 'Herr Jelle' in zijn artikelenreeks 'De Stoute Schoen'.

Nazi-type

"In elke tekst op Trudocs waarin de heer Derwa naar onze cliënt verwijst, noemt hij onze cliënt steevast 'Herr Jelle', waarmee hij de associatie met Hitler bewust oproept. Uiteraard opnieuw zonder enige reden", klagen de twee(!) advocaten van Engelbosch aan. "Onder andere de titel 'Herr Jelle, de onteigenaar' wekt de allusie dat onze cliënt een nazi-type of aanhanger van Hitler zou zijn."

My little tank

Mochten we een slecht karakter hebben, zouden we kunnen reageren in de zin van 'Als je het al zelf zegt ...' Maar dat doen we natuurlijk niet. Maar goed dat we hem niet 'lieutenant Jelle' hebben we genoemd naar lieutnant Hubert Gruber van de opnieuw Britse serie ‘Allo ‘Allo die met zijn dubbelzinnige zinnetjes legendarisch werd. “Would you like to come for a ride in my little tank, Bernie?” Neen, alle gekheid op een stokje.

in picture: Lieutnant (later Oberleutnant) Hubert Gruber uit de Britse serie 'Allo Allo'

Satire

We willen wel wijzen op het feit dat er zoiets bestaat als satire. Een kunstvorm waarbij vaak op humoristische wijze maatschappijkritiek of kritiek op personen wordt gegeven. De kritiek kan geleverd worden via parodie, ironie, sarcasme, pastiche en karikatuur. De doelwitten kunnen personen, politici, tradities, religie, kunstenaars, entertainers, media, normen, waarden, trends zijn. Niet alle satire is uitsluitend humoristisch bedoeld. Sommige satires zijn zo agressief en scherp dat ze vooral willen provoceren of tot actie aanzetten. Hierom zijn door de geschiedenis heen veel satirici vervolgd door de overheid.

Bordeelschuimer

Mag een columnist/satiricus dan werkelijk alles? Volgens de burgerlijke rechtbank van Leuven mag de bekendste en scherpste columnist Koen Meulenaere de oud-burgemeester van Sint-Truiden die trouwens al eens voor Trudos schrijft, zelfs een bordeelschuimer blijven noemen. Hij mag ook schrijven dat de kinderen van Sint-Truiden best binnenblijven als Ludwig Vandenhove feest. In naam van de satire. Vandenhove kon er in december 2004 niet om lachen maar de rechtbank aanvaardde zijn schadeclaim van 15.000 euro niet. Dus Herr Jelle leer uit dit satirisch erfgoed en laat het gewone volk in deze gure winterdagen toch eens glimlachen met uw politieke fratsen en die van uw collega's.