Lieve Nackom, de directeur van Hasp-O Stadsrand viel begin deze week bijna van haar stoel toen ze haar mail las. Plots bleken de ‘gratis laptops’ van Vlaams Onderwijsminister Ben Weyts helemaal niet gratis te zijn, maar zullen scholen ze aangerekend krijgen. "Hoe kunnen wij in hemelsnaam aan degelijk bestuur doen als zaken die eerst ‘gratis’ worden bedeeld, nadien onverwachts toch aangerekend worden?", vraagt Nackom zich af. Trudocs beet zich in de zaak vast en voelde de minister aan de tand.
Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts wil élke leerling vanaf het vijfde leerjaar een eigen laptop geven. Hij trekt daarvoor 375 miljoen euro uit, verspreid over twee jaar. "Dit is historisch te noemen", zegt hij zelf. "Eindelijk stapt ons onderwijs het digitale tijdperk in."
Maar de uitvoering van zijn ronkende plannen verloopt minder geolied. "Wij hadden 80 laptops besteld. In de goede hoop dat ze inderdaad gratis waren wel te verstaan", steekt directeur Lieve Nackom (45) van Hasp-O Stadrand van wal. "Maar onderaan het mailtje staat daar toch een zinnetje: 'Aantal exemplaren: 80 Omschrijving: Lenovo Thinkpad L390 Core I3 8145U / 4GB RAM / 128GB SSD / Windows 10 Professional / 13.3 Full HD Eenheidsprijs incl. btw : 579,59 € . Totaalprijs: 46.367,2 €!' Pardon?"
Financiële problemen
"En wat met scholen die veel kansarme leerlingen hebben? Zij krijgen de rekening dubbel en dik gepresenteerd (want deze scholen moesten heel wat meer laptops indoen om aan de vraag tegemoet te komen)? Deze scholen worden het slachtoffer van het feit dat zij veel kansarme leerlingen hebben. Wat als de kost van al deze laptops meer bedraagt dan het uiteindelijke bedrag dat we als school nog zullen krijgen? Hierdoor kunnen scholen ongewild in financiële problemen komen. Laat staan dat we op dat extra budget hadden gerekend om onze ICT-infrastructuur op peil te brengen. Een noodzaak hoorde ik deze week nog in de media, toch? "
"Aantal exemplaren: 80 Omschrijving: Lenovo Thinkpad L390 Core I3 8145U / 4GB RAM / 128GB SSD / Windows 10 Professional / 13.3 Full HD Eenheidsprijs incl. btw : 579,59 €
Totaalprijs: 46367,2 €
Boomerang
"Onze goodwill en goedgelovigheid om onze leerlingen ter hulp te schieten met de door de overheid aangekondigde gratis laptops keert als een boemerang in ons gezicht", gaat Nackom verder. "Als we geweten hadden dat de laptops uiteindelijk aan de school zouden worden aangerekend, was dit een heel ander verhaal geweest. Het is niet meer dan correct om daarover op voorhand transparant te communiceren. Trouwens, dan hadden we even goed zelf laptops kunnen aankopen. Dan hadden we overigens modellen kunnen aankopen waarmee we langer geholpen zijn."
Ongezien
"Ik vind dit werkelijk ongezien en hoop dat dit niet zomaar zal passeren. Tenzij elke school na de betaling van de laptops nog een heel mooi ICT-budget zal overhouden, zelfs al heeft ze heel wat laptops moeten inslaan? Of tenzij de mogelijkheid wordt geboden om de laptops terug in te ruilen wegens gebrek aan voldoende budget?"
Maar minister Weyts is het niet eens met die kritiek. "Scholen zullen niets moeten 'betalen'", zegt zijn woordvoerder Michaël Devoldere aan de redactie van Trudocs. "Er komen juist heel veel extra middelen bij. Het jaarlijks budget voor ICT in alle scholen was 32 miljoen. We gaan nu 375 miljoen investeren, dat is 10 keer zoveel. Scholen krijgen dus een pak extra middelen om ICT-toestellen te kopen. Voor de meest kwetsbare leerlingen konden ze een deel van die extra middelen al wat sneller krijgen. Stel dat school A 100 leerlingen heeft (maar 0 kwetsbare leerlingen) en school B heeft ook 100 leerlingen (maar 5 kwetsbaar). Dan krijgt school A binnenkort extra geld om 100 toestellen te kopen. School B heeft al 5 toestellen gekregen, en krijgt dus nog extra geld om 95 toestellen te kopen voor de resterende leerlingen."
Mevrouw Nackom? "Dus… scholen met alleen maar rijke kindjes kunnen nog heel wat centen verwachten (van die 375 miljoen), terwijl scholen met veel arme kindjes op niet veel meer moeten rekenen", vraagt Lieve Nackom zich af. "Meer nog, wie weet moeten die scholen zelfs nog gaan opleggen – want wat als de factuur van de laptops meer blijkt te zijn dan het deel van die 375 miljoen dat die school krijgt? Dàt is de kern van de vraag."
"Alleen is er toen niet gezegd dat die laptops worden aangerekend aan elke individuele school, hetgeen wij vandaag merken. Daar knelt het schoentje!
"Hoe zal die 375 miljoen worden verdeeld? In de zevende dag kreeg minister Weyts vorige maand expliciet de vraag of scholen die laptops nu moesten gaan ophoesten. Het antwoord was neen. Hij zei dat het een voorafname betreft van 375 miljoen euro die hij uittrekt, hetgeen een vertienvoudiging zou zijn van het ICT-budget. Met die uitleg kunnen we zeker leven. Alleen is er toen niet gezegd dat die laptops worden aangerekend aan elke individuele school, hetgeen wij vandaag merken. Daar knelt het schoentje. Het is iets gans anders als de laptops van alle scholen in Vlaanderen eerst afgaan van die 375 miljoen om daarna het restant van dat budget over verschillende scholen te verdelen, dan de laptops aan elke individuele school apart aan te rekenen. Scholen met veel kansarmen zijn dan enorm benadeeld. Scholen met veel ‘rijke’ kinderen blijven buiten schot. Meer nog, die scholen verdienen eraan want zij passeren ook de kassa van die 375 miljoen. Terwijl je toch zou denken dat dit geld bestemd is om afstandsonderwijs mogelijk te maken waar het nog niet mogelijk is? In dat geval moeten de laptops niet aan de individuele scholen worden aangerekend maar moeten die worden afgehouden van de 375 miljoen euro alvorens je die verder gaat uitdelen…"
"Scholen met veel kansarmen zijn dan enorm benadeeld. Scholen met veel ‘rijke’ kinderen blijven buiten schot. Meer nog, die scholen verdienen eraan want zij passeren ook de kassa van die 375 miljoen.
Terug naar het kabinet van Weyts. "Kijk, alle scholen zullen extra geld ontvangen, geen énkele school zal voor computers geld moeten overschrijven naar Brussel", zegt woordvoerder Devoldere. "Scholen met kansarme leerlingen hebben een deel van de extra middelen sneller gekregen – scholen zonder kansarme leerlingen moeten op dezelfde middelen langer wachten. Het enige wat men ons kan verwijten, is dat wij geen 2 laptops aan 1 kind geven. Elke leerling krijgt een ICT-toestel, geen enkele leerling krijgt 2 ICT-toestellen."
Wordt ongetwijfeld vervolgd!