Kerkspits van Groot-Gelmen in herstelling “De kerkhaan was doorzeefd met kogelgaten”

De kerkhaan die decennialang de spits van de Sint-Martinuskerk (1880) van de Truiense deelgemeente Groot-Gelmen sierde, is in reparatie. Reden: kerkhaan was doorzeefd met kogels!

“Een inspectie door Monumentenwacht in 2023 bracht aan het licht dat de metalen haan zwaar beschadigd was”, zegt schepen van Onroerend Erfgoed Mike Claes (N-VA). “Met behulp van een drone werd vastgesteld dat de afwerklagen sterk verschraald waren en dat de haan bovendien doorzeefd was met kogelgaten."

Geen unicum

Volgens Monumentenwacht is dat overigens geen unicum: Traditioneel zijn torens, spitsen en daken geliefde schietschijven geweest voor jagers en dorpsbewoners die op vogels mikten. Vooral duiven, kraaien en spreeuwen werden als overlast gezien: ze beschadigden leien, maakten nesten en bevuilden gebouwen. Omdat die dieren vaak rond kerktorens neerstreken, probeerden mensen ze van daar weg te jagen met een geweer of hagel. Het metaal van hanen, kruisen of pinakels ving dan de inslagen op. Daarnaast speelde ook baldadigheid mee: jonge mannen zagen de haan hoog boven het dorp soms als een 'uitdaging' of proef van behendigheid. Een schot dat de haan of het kruis raakte, leverde prestige op in het café. Kortom: de kogelgaten in kerkhanen zijn stille getuigen van een tijd waarin wapens vaker en losser werden gebruikt, én waarin de zorg voor monumenten minder streng was dan vandaag.

De aanbeveling luidde om de volledige topbekroning – het kruis, de haan en de pijnappel – te demonteren en te herstellen. Intussen werd de haan effectief weggehaald. Het verdwijnen van de haan betekent voorlopig een kale spits voor de kerk.

Foto's : Thomas Deloffer