De Truiense politicus Miel Londoz is niet meer. Na een slepende ziekte heeft Miel op 74-jarige leeftijd het tijdelijke voor het eeuwige ingeruild. Trudocs maakte een portret van de man die vriend en vijand naar adem deed happen toen hij 'Theater op de Markt' naar Sint-Truiden bracht.
We schrijven het jaar 9 september 1946. Exact twee jaar nadat de 2de Amerikaanse pantserdivisie op de Grote Markt van Sint-Truiden aankwam en onze stad bevrijdde, ziet Miel Londoz in de Truiense kraamkliniek zijn eerste levenslicht.
Begijnhof
"Zijn jeugdjaren bracht Miel door op het begijnhof en in de boerderij van bompa. Daar kweekte hij de interesse voor het telen van fruit", vertellen zijn broer Jo en zus Miet. "Hij beleefde er fantastische jaren tijdens de oogstmomenten in de 'Tiendeschuur' samen met zijn vijf neven. Miel studeerde later voor onderwijzer te Bokrijk, en kreeg daar ook de cultuurmicrobe te pakken. Vooral het muziekgenre 'Jazz' hield hem al vroeg bezig. Later zal hij dan ook tientallen jazzconcerten in de Sint-Jozefkerk organiseren."
Stenaertberg 1983
"Selis, vier bladzijde straf, in het Frans tegen morgen", klinkt het wat scherp en nasaal in mijn oren uit de mond van de leraar van het vierde studiejaar Miel Londoz. In het Heilig Hart College was in 1983 'praten in de rij' nog uit den boze. Het regende elke morgen dan ook fikse straffen. Gelukkig veegde meester Londoz tegen de namiddagspeeltijd de spons daarover: 'Het is goed voor ene keer' maar ondertussen had je er toch maar de halve dag mee in je hoofd gezeten. Zo leerde ik op 9-jarige leeftijd Miel Londoz kennen. Later zou ik met hem nog geregeld in de clinch hangen. Toenmalige burgemeester Vandenhove speelde ons maar wat graag tegen elkaar uit. Aanvaringen genoeg, maar steeds met respect. Miel was dan ook een rasecht politiek beest. Wanneer hij door zijn ringbaardje wreef en over zijn brilmontuur naar je keek, wist je dat hij iets van plan was. Je kon op zo'n moment maar beter op je tellen letten.
Plusgroep
"Begin 70-er jaren leerde ik Miel kennen als bezieler van de Plusgroep", steekt
gewoon hoogleraar emeritus en Truienaar Ludo Gelders van wal. "Dat was een groep dynamische jonge mensen die vrij kritisch stonden tegenover bestaande gebruiken en structuren. Zij zochten vernieuwing en verandering in de geplogenheden van een provinciestad als Sint-Truiden. Via een alternatieve stadskrant wilden zij de vensters open gooien. Zo ontstond het Plusblad. Het tijdsklimaat was gunstig voor zo’n initiatief : ook in Hasselt, Diest e.a. ontstonden alternatieve stadskranten. Miel was erin geslaagd een aantal jonge mensen samen te brengen die wilden ijveren voor een meer open stadsbestuur. Zij ijverden voor meer inspraak van de bevolking, een dynamischer jeugd- en cultuurbeleid, meer aandacht in het verkeer voor voetgangers, fietsers en andersvaliden, meer aandacht voor milieu en natuur, een veiligere en groenere leefomgeving. En ga zo maar door. Kortom waarden die toen nogal revolutionair klonken, maar vandaag een breed draagvlak hebben."
Ondergronds
"In een stadskrant konden mogelijke wantoestanden of dysfuncties aangeklaagd worden", gaat Gelders verder. "Elke maand werd dan ook met spanning uitgekeken naar het komende Plusblad, vlot geschreven en met humor geïllustreerd. Dat was niet makkelijk en veel van het opzoek- en redactiewerk moest ondergronds gebeuren. Dat maakte het werk moeilijk maar ook des te leuker en motiverend voor de medewerkers. Alle pogingen om die onderzoeksjournalistiek te fnuiken, zelfs via het gerecht, liepen uit op een sisser. Zo verwierf het Plusblad snel faam als alternatieve, maar betrouwbare informatiebron. Het blad werd recht gehouden dankzij de steun van de lezers, in de hoogdagen waren er meer dan 1500 abonnees."
Ook oud-journalist Alain Coninx herinnert zich die periode. "Miel kwam al eens bij mij aankloppen om de teksten van het Plusblad na te lezen en hier en daar wat herschrijven, wat ik trouwens met plezier deed. Het blad was vernieuwend en scherp tegelijkertijd. Miel had geen schrik om wat potjes te openen die de goegemeente liever gedekt hield. Een beetje zoals Trudocs nu. (lacht)."
In hun hemd
"Maar er waren ook andere initiatieven", weet Gelders. "Elk jaar werd uitgekeken naar de 1 april-stunt van de Plusgroep alsook naar hun deelname aan de carnavalstoet. Daarin werden lokale politici nogal eens in hun hemd gezet tot groot jolijt van het publiek. Als geen ander wist Miel de activiteit draaiende te houden. Als rasechte Truienaar had hij een fijne neus voor waar de lamp brandde. Zijn enthousiasme werkte aanstekelijk. Hij was welbespraakt, vlot in de omgang, een gewaardeerde leerkracht in het H.Hart (college) en bekend om zijn vernieuwende initiatieven in het cultureel centrum. Overtuigingskracht had hij te over."
Gemeentepolitiek
"In 1976 vond hij dat de tijd gekomen was om aan de gemeenteraadsverkiezingen deel te nemen en een nieuwe wind in de stad te laten waaien. Een groep dynamische jonge mensen wilden daaraan mee werken. En ik liet me overtuigen om die lijst (eerst Nieuw, later Gemeentebelangen) te trekken. Zo zijn we uiteindelijk allebei in de Truiense gemeentepolitiek beland, hij nog meer dan ik: hij was gedurende 12 jaar een gewaardeerd schepen van Cultuur, Landbouw en Toerisme. Sinds enige tijd liet zijn gezondheid hem sterk in de steek, een pijnlijke periode voor iemand die altijd zoveel energie uitgestraald had.
Voor mij was hij meer dan een vriend, hij was een ‘compagnon de route ’ en dat sinds meer dan 45 jaar!"
Een echte Paarse
"Ik wist dat hij ziek was, maar het is nu toch nog sneller gegaan dan gedacht", zucht oud-burgemeester Ludwig Vandenhove eens diep. "Met Covid-19 heb ik het laatste jaar een aantal personen genoteerd, die ik, zodra de omstandigheden het opnieuw toelaten, wil gaan bezoeken of waar ik mee wil afspreken. Mil stond daartussen, maar het heeft niet meer mogen zijn. Ik herinner mij Mil vooral als een goede paarse collega tijdens de schepencolleges 1995-2000 en 2000-2006, toen ik mijn eerste twee van de drie legislaturen burgemeester van de mooie stad Sint-Truiden was. Mil was een echte paarse, een echte aanhanger van een coalitie tussen Liberalen en Socialisten, net zoals ik. Het was ook de periode van de open debatcultuur met paarse coalities op federaal en Vlaams niveau. Voor mij de mooiste jaren uit mijn lange politieke carrière op nationaal en lokaal niveau."
Omkijken
Dat herinnert zich ook Tongers liberaal politicus Hugo Biets: "Het was wijlen Valère Vautmans die ons het talent van Miel signaleerde. 'Zo iemand kan de partij gebruiken', zei hij. Niet lang daarna kwam Miel dan ook op ons Limburgs hoofdkwartier in de Hasseltse Geraertsstraat terecht. De man had overduidelijk talent, hij was zeer gedreven en keek steeds vooruit. Soms wat te, waardoor zijn lokale liberale partijgenoten wat begonnen te morren. Wanneer je de leiding neemt, moet je al eens regelmatig omzien om te kijken of iedereen volgt. Daar speelde zijn gedrevenheid hem al eens parten."
Carnaval
"Mil lachte heel graag en maakte graag plezier", gaat Vandenhove verder. "Samen kwamen wij tot de uitspraak 'er moet gewerkt en er moet gelachen worden'. Dat was dan ook het leidmotief van onze wekelijkse vergaderingen van de colleges van burgemeester en schepenen. Als het als eens moeilijk werd rond beslissingen, begonnen we moppen te vertellen. Mil was ook diegene, die ons aanzette om mee op te stappen in de jaarlijkse carnavalsstoet. We maakten dan eveneens elk jaar een nieuw carnavalsliedje met dank aan Willy Dewaelheyns. En we zorgden dat we elke keer een origineel streekproduct uitdeelden. Sint-Truiden was toen de enige stad in Vlaanderen waar dit gebeurde." Sintruin Begot
"Historisch is het liedje ‘Sintruin Begot’, inmiddels het Sintruins volkslied geworden", herinnert de oud-burgmeester zich. "Natuurlijk zat Mil daar ook mee achter. We namen het liedje op naar aanleiding van het programma Golfbreker van Martin Dejonghe en brachten het live op de zeedijk van Oostende. Elke stad mocht zich toen voorstellen aan de kust en wij deden dat met streekproducten, fruit en een origineel liedje. In 2016, naar aanleiding van 20 jaar ‘Sintruin Begot’, kwamen de overlevende leden van het toenmalig schepencollege en Willy Dewaelheyns nog eens samen om op de foto te gaan voor de toenmalige Weekkrant. Toen waren we nog met vijf van de acht, ondertussen nog met 4 na het overlijden van Mil. Opvallend: alle toenmalige liberale schepenen- Valère Vautmans, Gustaaf Mas, Mil Spiritus en nu Mil Londoz- zijn inmiddels overleden. Enkel toenmalig OCMW-voorzitter Robert Bamps en de socialistische collega’s Johnny Vangrieken, Jef Thewis, Charles Vanrijkel en ikzelf, zijn nog in leven. Ja, zo snel gaat het."
Theater op de Markt
"Mil was een harde werker binnen het schepencollege. Vooral de bevoegdheden Cultuur en Landbouw wist hij uit te bouwen. Landbouw stelde voordien niet veel voor als bevoegdheid, maar Mil wist daar echt iets van te maken. Met de post cultuur zette hij Sint-Truiden sterk op de kaart met onder andere ‘Theater op de Markt’ en heel wat tentoonstellingen, zoals ‘Delecious’ met moderne kunst in de openbare ruimte. Het is tevens in die periode dat wij Sint-Truiden naast fruit- en monumentenstad als evenementenstad zijn beginnen te promoten. De geschiedenis zal daarover oordelen, maar ik blijf ervan overtuigd dat wij tijdens de jaren 1995 tot 2000, mijn eerste legislatuur als burgemeester met onder andere Mil Londoz als schepen, de stad Sint-Truiden echt opnieuw op de kaart gezet hebben. Wij hadden samen een gezamenlijke intentie en ambitie: er moest opnieuw opgekeken worden naar Sint-Truiden, de inwoners moesten opnieuw fier op hun stad kunnen zijn."
N-VA
In 2012 gonzen ze er geruchten dat Miel zou opkomen met de toen nieuwe partij N-VA. Maar zover komt het niet. "Voormalig schepen Londoz komt niet op de lijst van de N-VA Sint-Truiden bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen in oktober", bevestigt toenmalig lokaal N-VA voorzitter Roeland Vavedin in een persbericht. "Er is gedurende meerdere maanden intensief met de voormalig schepen gesproken maar we zullen niet verder samenwerken. De gesprekken zijn in alle vriendschap beëindigd."
Zondagse Gasten
Miel blijft echter nog wel actief en organiseert zo samen met Guy Plevoets het culturele praatprogramma 'Zondagse Gasten' in de Truiense Academiezaal. Wanneer ik hem november van 2020 naar aanleiding van 'Zondagse Gasten' wil interviewen, laat Guy mij weten dat het niet meer gaat. De stem van de eens zo bevlogen politicus, heeft het begeven. Letterlijk.
Trudocs biedt zijn diepste medeleven aan de familieleden en vrienden van Miel Londoz. Of om te eindigen met de woorden van Ella Fitzgerald:
Why the Gods above me
Who must be in the know
Think so little of me
They allow you to go