Politiek in de roes: wat Frank Vandenbroucke over alcohol zegt, raakt een hele sector

België, het land van trappisten, lambiek en bekroonde Haspengouwse schuimwijnen, balanceert plots op de rand van een alcoholvrije toekomst.

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) stelde deze week voor om het etiket op alcoholische dranken aan te passen: “Alcoholmisbruik schaadt de gezondheid” wordt “Gebruik van alcohol schaadt de gezondheid.” Eén woord minder, maar met verstrekkende gevolgen.

Van cultuurdrager naar gif

De semantische shift lijkt klein, maar raakt aan de kern. Door “misbruik” te vervangen door “gebruik” schuift alcohol richting de categorie van verboden middelen. “Alcohol is vergif, ook bij matig gebruik,” aldus Vandenbroucke in het VRT-ochtendnieuws. Daarmee dreigen brouwers, wijnbouwers, cafés, wijnhandelaars en zelfs supermarkten gecriminaliseerd te worden in de publieke opinie. Zijn het straks ‘dealers van een gevaarlijk product’?

België is al decennia wereldvermaard voor zijn bieren. Onze brouwerijen zetten internationale standaarden, van West-Vleteren tot Orval. Tegelijk komt onze wijnproductie in een stroomversnelling. Franse wijnkenners durven België intussen al een wijnland noemen. In Haspengouw zijn voorbeelden legio: Domein Kitsberg (Heers), Gloire de Duras en Wijndomein KAS (Sint-Truiden) zetten kwaliteitsproducten neer die ook toeristisch renderen.

Economisch risico, culturele kaalslag

Wat Vandenbroucke over het hoofd lijkt te zien: een aanzienlijke groep Belgen verdient zijn of haar brood in de horeca of bij haar toeleveranciers. De wijn- en bierhandel is niet alleen een economische sector, maar ook een culturele trots. Mensen komen niet samen op café voor een Spa Reine of een slappe cappuccino – wijn en bier maken deel uit van onze eetcultuur, onze gastvrijheid en zelfs ons erfgoed.

Als maître-sommelier weet ik: alcohol is geen overbodige stof, maar een smaakdrager. Zonder alcohol geen evolutie van aroma’s, geen gelaagdheid, geen balans in een Grand Cru of een ambachtelijk bier. Alcoholvrij bier is in opmars, en soms verrassend goed. Maar alcoholvrije wijn? Tot op heden ben ik nog niets echt lekkers tegengekomen.

Historische dimensie

Fermentatie en vergisting – de oorsprong van alcohol – dateren van het begin van de menselijke beschaving. Alcohol was vaak zelfs de veiligste manier om vocht op te nemen, omdat het water niet altijd drinkbaar was. Het bannen van alcohol als een ‘gevaarlijk goed’ voelt dan ook aan als een uitholling van ons historisch en cultureel DNA.

Vandenbrouckes voorstel is oprecht ingegeven door bezorgdheid over volksgezondheid – dat valt niet te ontkennen. Alcohol en verkeer? Absoluut een no-go. Maar er is een verschil tussen sensibiliseren en demoniseren.

Hoog tijd voor tegengewicht

Het is nu aan de sector om te reageren. Horecafederaties, voedingsproducenten, toeristische lobby’s en vakverenigingen moeten hun stem laten horen. Als dit voorstel realiteit wordt, dreigt België een van zijn grootste troeven te verliezen: het vermogen om mensen samen te brengen rond een goed glas – met mate, en met smaak.

Laat ons vooral niet vergeten: te veel is nooit goed, behalve als het over tevredenheid gaat.