"In de politiek bestaat niet zoiets als toeval", liet wijlen Valère Vautmans zich al eens ontvallen. Hij zou vandaag wel eens gelijk hebben gehad
in picture: Het stuk woonuitbreidingsgebied van schepen van Ruimtelijke Ordening Jelle Engelbosch (N-VA) met de Sint-Martinuskerk op de achtergrond
Met de N-VA aan de macht ging het Truiense stadsbestuur het vanaf 2019 anders aanpakken. "Zeker op vlak van kerkbeleid en uitgaven van kerkfabrieken", verzekerde een kersverse schepen van Kerkfabrieken Jo Francois (N-VA) de Truienaar.
Maar laat ons beginnen met een woordje uitleg. Wat is nu eigenlijk een kerkfabriek? Wel, een kerkfabriek beheert de materiële kant van de eredienst waarbij de belangrijkste focus op de gebouwen ligt, kerken op kop. Denk dan maar aan dagelijks onderhoud, renovatie, herstellingen, kortom de exploitatie in de volle betekenis van het woord. Het 'ondersteunen van de eredienst' reikt verder dan de gebouwen alleen, ook al gaan die met de grootste hap uit het budget aan de haal. De kerkfabrieken kopen bijvoorbeeld ook lithurgische gewaden of hosties aan. Maar met andere activiteiten, ook al zijn die strikt genomen gebonden aan de parochie, mogen ze zich niet inlaten. Op het terrein is er een zekere spanning tussen theorie en praktijk. We zien hoe kerkfabrieken zich ontpoppen als de financiële poot van de parochie. Zo valt steun aan een school of jeugdbeweging buiten hun opdracht; het ondersteunen van de catechese dan weer wel. Dat laatste is immers een activiteit ter voorbereiding op het sacrament.
Wet op overheidsopdrachten
De kerkfabrieken zijn 'openbare besturen'. Wat een aantal verplichtingen, eigen aan publieke diensten, impliceert. Ze vallen onder de wet op de overheidsopdrachten. Ook de regels over de motivering van individuele beslissingen zijn van toepassing. Ruwweg kunnen we zeggen dat alle grote regels die voor gemeenten en OCMW's gelden, ook voor de kerkfabrieken gelden. Hun werkingsmiddelen komen dan ook uit belastingen. De kerkfabrieken worden dan ook financieel gecontroleerd door de gemeenteraad.
Onregelmatigheden in Velm
Wanneer de jaarrekeningen van de kerkfabrieken voor een eerste keer onder het bewind van schepen Jo Francois (N-VA) tegen het licht van de gemeenteraad worden gehouden, zien we meteen wie de slechtste leerling van de Truiense klas is. De kerkfabriek van Velm houdt er een wel zeer creatieve boekhouding op na, en krijgt van de nieuwe schepen een fikse uitbrander. Eigenlijk functioneerde het kerkfabriek als een bollenwinkel onder de Velmse kerktoren. De jaarrekening 2019 werd gecontroleerd door de dienst Financiën en die spreekt zelfs van onregelmatigheden die werden vastgesteld. Een bloemlezeing: Een uitgave van 12.000 euro werd geboekt volgens een factuur van Ferme de Hesbaye Home & Garden met omschrijving 'voorschotfactuur werf H.Hart Velm'. In de ingediende notulen van het bestuur werd hier nergens iets over terug gevonden. De stad Sint-Truiden heeft voor deze werken noch een offerte noch een onderhoudsdossier van het bestuur van de eredienst ontvangen. Er werd voor 886,10 euro dubbel aan onkosten uitbetaald. Er werden uitgaven betaald zonder een effectief bewijs (enkel een niet ondertekend document door de voorzitter en de secretaris werd opgemaakt). De organist ontvangt zo 580 €, 250 € voor de catechisten en 250 € voor het zangkoor. Maar ook de voorzitter vond dat hij zijn deel van de koek moest hebben. Of wat dacht u van 'schoonmaken' t.b.v. 900 euro aan de voorzitter met als mededeling vergoeding voor het kuisen van de kerk en t.b.v. 900 euro aan de secretaris met dezelfde mededeling. En nog eens 330 euro aan de voorzitter met als mededeling jaarvergoeding van telecommunicatie. De gemeenteraad keurt de jaarrekening in haar zitting van 27 april 2020 dan ook niet goed.
Printer van 3 569,50 euro
Niet dat die uitbrander veel indruk gemaakt heeft. Het jaar erop begaat de Velmse kerkfabriek zonder zorgen dezelfde zonden. Opnieuw tikt de gemeenteraad van 3 mei 2021 de kerkfabriek van Velm stevig op de vingers na de controle van hun jaarrekening 2020. Zo kocht dat jaar iemand een printer van 3 569,50 euro maar daar werd volgens de ingediende notulen van het bestuur nergens iets over terug gevonden. Opnieuw worden er uitgaven betaald zonder een effectief bewijs (enkel een niet ondertekend document door de voorzitter en de secretaris werd opgemaakt). 750 euro voor de organist, 580 euro voor de koster, 250 euro voor de catechisten en 250 euro voor het zangkoor. En ga zo maar door.
Toeval?
Alleen, in het jaar dat de partijgenoot van Jo Francois (N-VA), met name schepen van Ruimtelijke Ordening Jelle Engelbosch (N-VA) het stuk grond privé en onderhands van die Velmse kerkfabriek kocht, wordt de jaarrekening met dezelfde onregelmatigheden als het vorige jaar, plots wel goedgekeurd.
"In de politiek bestaat niet zoiets als toeval", liet wijlen Valère Vautmans zich al eens ontvallen. Hij zou vandaag wel eens gelijk hebben gehad.