Gastcolumn: Waarom het dorp in Velm moet wijken

Het moet ongeveer 30 jaar geleden zijn dat ik naar een gemeenteraad in Sint-Truiden ben geweest. Ik weet niet meer wat er toen – met wie – te beleven was, maar het zou er stuiven. Of het er gestoven hééft, weet ik zelfs niet meer. Maandag was ik opnieuw present. Voor agendapunt 18

Ik bespaar u, Trudonees en dus van nature pertang niet lui, de volledige naam van het agendapunt, of ge swipet weg. Naar ‘Blind gekocht’ of een ander tv-programma waarin koppels volop bouwen en renoveren. Agendapunt 18 had anders ook wel met bouwen te maken. Ter stemming: het Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP) voor Velm en een aantal

andere dorpen van onze mooie Trudo-stad. Het zou er misschien stuiven. Daar zag het nog meer naar uit toen rond halfacht, een half uur voor het begin van de gemeenteraad, een politiecombi zich voor het stadhuis parkeerde. Maar na een tiental minuten verdween de combi, met agenten en al. Wellicht op weg naar grotere rellen. Of zouden ze op dit uur nog parkeerbonnen uitschrijven? Ach nee, plaats genoeg op de Grote Markt. Het zou dus wel meevallen met de oproer in de raadszaal.

Sereen protest

In die raadszaal wordt blijkbaar nooit veel volk verwacht: amper 10 à 15 stoelen aan één kant van de zaal. Lokaal bestuur lokt blijkbaar niet de grote massa. Of zijn gemeenteraden meestal een slaapverwekkende vertoning, waarbij agendapunten kort worden besproken om de raadsleden te laten stemmen – volgens vooraf gemaakte én te eerbiedigen afspraken – om dan snel over te gaan naar het volgende punt? Eén van de mensen rond de tafel leek (léék) bij momenten in te dommelen. Hij schrok wakker toen de voorzitter een glas water over zijn laptop kieperde. Een griffier snelde te hulp en loste de waterellende in een handomdraai op. In Velm liep dat de laatste jaren wel anders – doch dit geheel terzijde. Agendapunt 18 dus. Daarvoor daagden zowat 25 Velmenaren op. Gewapend met slogans op A4. Klaar voor sereen protest; het stadhuis van onze Trudo-stad is natuurlijk niet het Capitool in Washington en roodoranje of oranjerode bakstenen schrikken sowieso meer af dan wit. In Sint-Truiden wordt aan alles en iedereen gedacht. Soms.

Zittend of leunend

Het was ontiegelijk warm in de raadszaal, héét zelfs, al lang voor agendapunt 18. Oppositieraadslid Ingrid Kempeneers (cd&v) vroeg daarom aan de voorzitter om agendapunt 18 vooraan op de agenda te zetten. De voorzitter zei dat op die vraag niet werd ingegaan en voegde er – per ongeluk? – aan toe dat “ze dat al besproken hadden” – en dat het antwoord dus nee was. Volgende agendapunt! Als ik een slecht karakter had, quod non, had ik durven denken aan een manoeuvre van de meerderheid, die misschien hoopte dat de Velmse delegatie bij agendapunt 2 of 3 zou afdruipen, op zoek naar verkoeling op een naburig caféterras of in een portiek van een leegstaand handelspand (die zijn er genoeg in het centrum). Of dat de ambetanteriken wel zouden flauwvallen door de hitte. Maar de Velmse delegatie bleef. Zittend of leunend tegen de muur van de raadzaal.

Agendapunt 18

Het wachten van de Velmse muiters werd uiteindelijk beloond. Ineens was het daar, punt 18 van de agenda van de gemeenteraad van maandag 23 juni 2025: “de vaststelling van het ontwerp van het ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) Zuidwestelijk dorpengeheel”. Schepen van Ruimtelijke Ordening & Wonen Mieke Claes (N-VA) lichtte het RUP, voor wat betreft Velm, uitgebreid toe. In de schaduw van de Velmse kerk, dus pal in het centrum van het dorp (tussen Langstraat, Sint-Martinusstraat en Velmerlaan) kunnen, volgens het RUP, in de toekomst op 3 ha 51 wooneenheden (17 per ha) gebouwd worden. Tot 9 meter hoog, exclusief het dak. (Hopelijk is er in Sint-Truiden iemand met die know-how te vinden!) En dat op het hoogste punt van Velm, dat zowel in 2019, 2021, 2022 als 2024 met zware waterellende te kampen had. Maar liefst 2 ha wordt groene ruimte. Scouts en andere jongens en meisjes kunnen zich uitleven op de voorziene speelruimte. Met bergschoenen weliswaar, zo steil is hun paradijs. Als we nog ooit een strenge winter, met sneeuw, krijgen, kunnen ze er skiën. De oppositie, bij monde van Ingrid Kempeneers (cd&v) en Patrick Vanparys (Vlaams Belang), stelde meerdere pertinente vragen.

Duivel met rok

Even werd het nog heter in de zaal toen Claes, Kempeneers toebeet dat ze een rok had aangedaan omdat haar broek anders zou afzakken ‘van het populisme van de CD&V’; die partij zat in de vorige coalitie, had destijds nog geen bezwaren tegen het RUP voor Velm en had dus boter op het hoofd. Daarmee had Claes wellicht een punt, maar haar andere argumenten deden menig toehoorder anders ook nogal naar de broek(riem) grabbelen. Zo argumenteerde Claes onder meer dat het met de hoogte van de woongelegenheden nog wel meeviel en dat er in 2024 een verkeerstelling was gebeurd in de Langstraat en dat ook die niet meteen zorgen baarde. Bij dat laatste vergat de schepen (onder andere) wel dat de Langstraat dagelijks gebruikt wordt door landbouwvoertuigen, ‘tracteurs’ in de volksmond, voor wie de betreffende straat sowieso niet breed is. En al helemaal niet als er een tegenligger aan komt rijden. Enfin, Claes deed alle moeite om zich als een duivel in een wijwatervat te weren.

Ontwijde kerk

Iets wat alleszins in Velmse contreien binnenkort minder opzien baart, aangezien een andere schepen (van Vooruit) recent, in de context van de commotie rond het Parochiaal Cultureel Centrum (nog een andere heikele kwestie in Velm), apetrots liet weten dat de kerk binnenkort ontwijd wordt. Om plaats te maken voor een ontmoetingscentrum waar we terechtkunnen voor activiteiten die, liefst zo ver mogelijk, afstaan van iets wat wij vroeger wel eens erfgoed noemden. Schaatsen en yoga, we noemen maar wat. De schepen in kwestie liet op de gemeenteraad niet van zich horen. De burgemeester: idem. Die verdween na de gemeenteraad door één van de deuren, ver van de laatste Velmenaren. In alle stilte.

Koppige ezels

Wat een verschil met 2022 toen de partij moord en brand schreeuwde bij Audit Vlaanderen over de aankoop van een perceel door een politicus van de toenmalige meerderheid. De betrokken politicus werd buiten vervolging gesteld, maar stapte intussen uit de politiek… en in de immobiliën. Zijn perceel is nu de speeltuin van enkele ezels en schapen, maar grenst aan de andere percelen die ter discussie staan en kan, net als die andere, bebouwd worden in de toekomst. Als hij dierenwelzijn, net zoals zijn voormalige partij, hoog in het vaandel draagt, laat hij de ezels er voor de rest van hun dagen balken, grazen en spelen. En wordt er de eerste 20 jaar niet gebouwd op de wei. (Ezels kunnen oud worden, de koppige zelfs héél oud).

Dorpen moeten niet wijken

Ook bij Open VLD hielden ze, anders dan bij de ontelbare vetes van de partij in de Melsensstraat, de lippen stijf op elkaar. De partij lobbyde de voorbije jaren stevig voor de fruitsector (en de peren in het bijzonder), en niet geheel onterecht. Maar de leefbaarheid van de dorpen, waar die fruittelers nogal eens wonen, is blijkbaar minder of helemaal niet van tel. En dan was er natuurlijk nog WOW, dat de mosterd voor het acroniem van de partij misschien haalde bij het ter ziele gegane ‘Waardig Ouder Worden. WOW, de partij die een nieuwe en frisse wind door onze fiere Trudostad zou laten waaien. Originele campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen, het moet gezegd, met verschillende simpele maar pakkende slogans. “Dorpen moeten niet wijken,” was er daar één van. Echt waar. Uitzonderingen op dat eerbare principe vergat de partij op de affiches te vermelden. Maar ja, Marc Eyskens, intussen Waardig Ouder geWorden, zei het ooit, in zijn jongere jaren: “Principes zijn als (excuus!) scheten: als het pijn begint te doen, moet je ze loslaten.” Alvast één principe dat ze bij WOW Sint-Truiden in de praktijk hebben gebracht. Gelukkig stonden de ramen van de raadszaal wijd open.

Hete herfst

Enfin, agendapunt 18 werd goedgekeurd, meerderheid versus oppositie. De burgervader stak meteen een duim op en keek daarbij naar Mieke Claes, maar dat was wellicht om te laten weten dat zijn computer het nog deed. Niet om haar te feliciteren voor haar spreekbeurt. De meeste Velmse oproerkraaiers dropen meteen na agendapunt 18 af, terug naar hun kurkdroge en daarom ideale bouwgronden. Achter de ruitenwisser van mijn auto, die ik inderhaast op de Markt had geparkeerd, stak een berichtje van de politie. Dat ik weldra een pv in de bus krijg. Die hebben maandagavond, in tegenstelling tot de meerderheid, dus niét de andere kant opgekeken. En ze waren dus toch niet voor niks op de Markt. Voor mezelf was het zo niet alleen een heel warme maar ook dure gemeenteraad. Als de coalitie zo koppig als nu haar plannen voor het bouwproject in Velm doorzet, zal ze vroeg of laat ook de rekening gepresenteerd krijgen. Zelfs met natte voeten kunnen de Velmenaren zorgen voor een hete herfst.